Red Kit

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Lucky Luke (Red Kit)
Sous le Ciel de l'Ouest (1952).
Yayım bilgileri
Yayımcı	Dupuis
İlk görünüm	1946
Yaratan	Morris
Hikâyedeki bilgileri
Tam adı	Lucky Luke (İngilizce)

Red Kit (Özgün adı: Lucky Luke), Belçikalı karikatürist Morris (1923-2001) tarafından çizilen çizgi romandır. Çizgi romanın maceralarından bazıları Fransız René Goscinny (1926-1977) tarafından yazılmıştır. Morris'in ölümünden sonra bazı maceralar Fransız Achdé tarafından çizilmiştir.

Gölgesinden hızlı silah çeken yalnız kovboy "Red Kit" sadık beyaz atı Düldül (Jolly Jumper) ve sevimli köpeği Rin Tin Tin (Rantanplan) ile beraber suçluların ve adaletsizliğin amansız düşmanıdır. Suçluları temsil eden Dalton kardeşler; Joe, William, Jack ve Averel birçok macerada yer alırlar. Diğer unutulmaz karakterler Kalamiti Jane, Billy Kid, Yargıç Roy Bean, Jesse James, Akbaba, Posta arabası sürücüsü Hank ve Cenaze Levazımatçı'sıdır.

Türkçe adlandırma

Lucky Luke, Türkiye'de Red Kit isminin verilmesinin hikâyesi şöyle; Ferdi Sayışman'ın, daha sonra isim babası olacağı Red Kit ile tanışması 1954-56 arasında rastlıyor. "O zaman Lucky Luke'un maceraları Fransız Spirou dergisinde çıkıyordu. Burada da yayınlamaya karar verince, Türkçe ne isim koyalım, diye düşünmeye başladık. Bir arkadaşın çıkarmak istediği Red Rider (Kızıl Sürücü) diye bir dergi vardı. Ben de Bil Kit diye başka bir derginin kopyasını yapıyordum. Red kısmını Red Rider'dan Kit kısmını da Bil Kit'ten aldık, Red Kit oldu." ^[1]

Türkiye'deki yayın öyküsü

Tıpkı serinin özgün adı olan "Lucky Luke"ün "Red Kit" olarak değiştirilmesi gibi, çizgi romanın albümleri de Türkiye'de zaman içinde farklı yayınevleri tarafından farklı isimlerle yayımlanmıştı. Örneğin "Yargıç" önce "Orman Kanunu", "Düşman Aileler" "Amansız Rakipler", "Tetik Joe" "Kumarbaz", "Petrole Hücum" da "Petrolcüler" adıyla yayımlanmıştı.

• İlk defa 1956 yılında Turhan Selçuk'un çıkarttığı Dolmuş adlı mizah dergisinde gözüktü. Orijinali renkli olan Red Kit (Lucky Luke) telif hakkı ödenmediği için ancak kopyalanarak ve siyah beyaz çizgilerle, aslına sadık olmayan bir biçimde yayımlanabiliyordu. Kopyalama orijinal baskının üzerine aydınger kağıdı koyularak yapılıyordu.
• 1959 yılı ortalarında Adnan Şakrak'ın Bilge Yayınları'ndan haftalık fasiküller olarak çıktı. 32'şer sayfa olan fasiküller küçük boy ve siyah beyaz basılıyordu. Dolgu malzemesi olarak kullanılan başka çizgi romanlarla birlikte 1961 yılına kadar çıkmaya devam etti. ilk zamanlar çevirmen Ali Öndeş'ti. Çizgileri ise Hayri Önder, Erol Kandiyar, Fuat Yılmaz, "Bora" ve Erdoğan Bozok kopyalayıp çiziyorlardı. Bunlar Şilliler'in de kopya çizerleriydiler.^[2]
• 1962'de Karaca Yayınları tarafından çıkarılan haftalık Arkadaş dergisinde ilk kez özgün haliyle tefrika edildi. Dergide çıkan üç macera ertesi yıl oldukça kaliteli olarak hazırlanmış albümler haline getirildi. Bunlar Avrupa'daki özgün albümlere tıpatıp benzeyen renkli ve büyük boy albümlerdi.
• 1962 ve 1963 yılları arasında Sait Yurdagül'ün sahibi olduğu Yurdagül Yayınları'ndan haftalık fasiküller halinde çıktı.
• 1965-1971 tarihleri arasında Red Kit Bilge Şakrak tarafından da yayımlanıyordu. Büyük ve küçük boy seriler halinde basıldı.
• 1965'ten itibaren kardeşi Asım Şakrak'ın sahibi olduğu Kardeş Yayınevi de başka bir Red Kit serisi çıkarmaya başladı. İki kardeş yayınevi birbirlerine rakip olmuşlardı. Arada özel albümler de bastılar. 1969 serisinde "Lucky Luke" ismi logoya eklendi.
• 1972'de Milliyet Çocuk Dergisi'nde özgün renk ve çizgileriyle yayımlanmaya başladı. Red Kit, Milliyet Yayınları'nca yayın hakları alındıktan sonra aslına sadık olarak yayınlanabildi.^[3]
• 1974'te Yaşar Şilliler'in sahibi olduğu Şilliler Yayınevi tarafından çıkartılmaya başlandı. Tekrar edilen baskılarla 1980'lerin sonuna kadar aralıklarla çıkmaya devam etti. Tekrar sürümler ciltler halinde de yapıldı.
• 1984, Milliyet Yayınları, Milliyet Çocuk Dergisi'nde çıkan maceraları ayrıca seri albümler halinde de yayımladı.
• 1980'lerin ortasında Nil Yayınları'ndan ciltli ve küçük boy olarak bol miktarda basılarak piyasaya verildi.
• 1994'te Milliyet Yayınları'ndan çıkan albümler, Milliyet Gazetesi'nin ekleri olarak da okuyucusuna verildi. Değişik zamanlarda bu ekler tekrar tekrar verildi.
• 1996, Milliyet'in yan kuruluşu AD Yayıncılık tarafından yayımlandı. Bunlar Avrupa'daki orijinallerini aratmayacak üstün kaliteli baskılardı. İlk beş macera sert mukavva kapaklıydı. Sonrakiler karton kapaklı çıktı.
• 1990'ların ortalarında Gelişim Yayınları'nca 'çocuk eğitim kitapları dizisi' olarak sunulan Red Kit fasikülleri ise okumayı öğrenme tekniğine göre alt yazılı olarak düzenlenmişlerdir.^[4]
• 1996 yılından itibaren İnkılâp Kitabevi tarafından büyük boy renkli albümleri orijinaline uygun formatta yayınlanmıştır. Bu serinin Türkçe adları da orijinal adlarına daha uygun seçilmişlerdir. Milliyet Yayınları da dahil önceki Red Kit'lerin adları, özgün adlarının anlamlarından farklılıklar gösteriyordu (tabloya bakınız)
• 2007'den itibaren de Yapı Kredi Yayınları'ndan Eray Canberk'in çevirisiyle büyük boy ve renkli olarak çıkmaya başladı. 70 albümlük serinin tamamını basmayı planlayan yayınevi Nisan 2010 itibarıyla serinin 31. albümü olan "Joss Jamon’a Karşı" yı çıkartmıştır.^[5]

Not 1: Türkiye'de başlarda birçok çizgi romanda yapılmış olduğu gibi Red Kit'de de kopya çizgilere yer verilmiş olmakla birlikte, hiçbir zaman yerli üretim bir Red Kit çizilmemiştir. Oysa aynı dönemlerde 9 adet yerli yapım Tenten macerası üretilmişti. Red Kit'in ilk birkaç macerasında çizer Morris'in farklı çizgi tekniğinden ötürü bu maceralar yanlış olarak 'yerli yapım Red Kitler' olarak tanımlanmıştır.

Not 2: Red Kit'in maceralarının tamamı henüz Türkiye'de eksiksiz olarak yayımlanamadı.